ABD AML/CFT Regülasyonu
Tax Justice Network tarafından yayımlanan 2022 Finansal Gizlilik Endeksine (Financial Secrecy Index – FSI) göre Amerika Birleşik Devletleri 1.951 puan ile en olumsuz sicile sahip ülke. FSI, bireylerin mali durumlarını gizlemelerine yardımcı olma konusunda hangi ülkenin ne kadar pay/sorumluluk sahibi olduğunu gösteren bir sıralama. ABD’nin en yüksek FSI değerine sahip olmasında global finansal hizmet ihracatındaki payının/ağırlığının yüksek olması da önemli bir etken elbette. Ancak bu sonuçta AML mevzuatındaki suistimale açık boşlukların etkili olduğu görülüyor. Bir ülkenin FSI sıralamasında üst sıralarda yer alması o ülkenin banka/müşteri sırrı, anonim/paravan şirket sahipliği, anonim gayrimenkul sahipliği gibi konulardaki uygulamaları ile global olarak kara para aklama ve vergi kaçırma suçlarına karışan kişilere daha çok fırsat yarattığı anlamına geliyor.
ABD’de AML/CFT düzenlemeleri ile ilgili 2 önemli otorite bulunuyor: FinCEN (Financial Crimes Enforcement Network) ve OFAC (Office of Foreign Assets Control). Her iki kurum da Hazine’ye (U.S. Treasury Department) bağlı olarak faaliyet gösteriyor. AML/CFT regülasyonu olarak da birçok düzenleme bulunmakla birlikte 2 önemli yasa öne çıkıyor: 1970 yılında yürürlüğe giren ve bankalar ile finansal kuruluşların aklama ile mücadele kurallarını belirleyen “The Bank Secrecy Act” ve 11 Eylül saldırılarından sonra 2001 yılında yürürlüğe giren “USA Patriot Act”. Her iki yasada da önemli tedbirler yer almasına karşın uluslararası standartlarla uyumlu olmayan boşluklar da mevcut.
Bu boşluklardan ilki gayrimenkul sektörü ile ilgili risklerden oluşuyor. Bu konuda halihazırda “Geographic Targeting Order (GTO)” adı verilen bir uygulama mevcut. Bu uygulamaya göre, ABD tapu sigortası şirketleri, 300.000 USD üzerindeki konut amaçlı gayrimenkul alımlarında kullanılan paravan şirketlerin arkasındaki gerçek kişilerin kimlik tespitini yapması gerekiyor. Ancak bu uygulama sadece riski yüksek görülen belirli eyaletler için geçerli. 29 Nisan 2022 tarihinde yapılan genişletme ile GTO’nun geçerli olduğu eyalet ve bölgelerin sayısı artırıldı[1]. Öte yandan FinCEN, 8 Aralık 2021’de yayımladığı bildiri (Advance Notice of Proposed Rulemaking)[2] ile gayrimenkul alım-satım işlemlerinde yer alan kişilerin AML/CFT kapsamında belirli yükümlülüklere tabi tutulması konusundaki teklifini kamuoyunun görüşüne sundu. Teklifteki uygulamanın hayata geçmesi durumunda gayrimenkul sektöründeki işlemlerde herhangi bir eyalet ve tutar sınırlaması olmaksızın yükümlü gruplar bilgi toplama, saklama ve raporlama gibi sorumluluklar üstlenecekler. Bilindiği üzere FATF da geçtiğimiz günlerde gayrimenkul sektörüne yönelik AML/CFT rehberini[3] yenileyerek söz konusu işlemlerdeki yüksek riskle ilgili hassasiyetini sürdürdüğünü göstermişti.
ABD’nin AML mevzuatındaki bir diğer risk noktası kurulan şirketlerin arkasındaki gerçek faydalanıcının tespiti ile ilgili eksiklikten kaynaklanıyordu. ABD, yabancı ülke vatandaşları tarafından kendi coğrafi sınırları içerisinde kurulan paravan şirketlerin arkasındaki gerçek kontrol sahibi kişilerle ilgili bilgiyi paylaşmıyordu. Bu konuda da 2021 yılının başında kabul edilen yasa değişikliği ile şirketlerde tüzel kişilik perdesi arkasına saklanan gerçek faydalanıcının daha kuruluş aşamasında tespitine yönelik belirli yükümlülükler getirildi. Gerçek faydalanıcının tespiti uluslararası AML standartlarında önemli bir yer teşkil ediyor ve ABD’nin bu konudaki eksiklikleri ülkeyi önemli bir kara para aklama ve vergi cenneti pozisyonuna düşürüyordu.
ABD’nin AML mevzuatındaki boşlukları kapatacak bir diğer düzenleme ise 13 Temmuz 2022 tarihinde Temsilciler Meclisi’nde onaylandı. Enablers Act adı verilen düzenleme AML/CFT kapsamında yükümlü olan grupları genişleterek avukatlar, muhasebeciler, trust firmaları, şirket kuruluş hizmetleri veren profesyonelleri AML/CFT savunma hattının yeni bekçileri (gatekeepers) olarak belirliyor ve bu gruplara belirli sorumluluklar yüklüyor. Enablers Act yasalaşması durumunda ABD’de AML mevzuatı alanında son 20 yılın en önemli reformu olarak görülüyor. Enablers Act’in Senato tarafından da onaylanması bekleniyor.
[1] https://www.fincen.gov/sites/default/files/shared/Real%20Estate%20GTO_Order_4.29.22_for%20Press%20Release.pdf
[2] https://www.federalregister.gov/documents/2021/12/08/2021-26549/anti-money-laundering-regulations-for-real-estate-transactions
[3] https://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/recommendations/RBA-Real-Estate-Sector.pdf
by Hamit Boyraz
